Rehabilitacja i fizjoterapia coraz częściej są ważnymi częściami leczenia dolegliwości w obszarze układu ruchu. Ale choć stają się coraz popularniejsze, to wiedza wśród pacjentów na ich temat bywa stosunkowo niewielka. Dlatego w tym artykule porządkujemy najpowszechniejsze fakty i mity o fizjoterapii.
Zobacz również drugą część faktów i mitów o fizjoterapii oraz rehabilitacji.
1. Fizjoterapia – leczenie czy wspomaganie leczenia?
Często fizjoterapia jest postrzegana wyłącznie jako działania wspomagające i uzupełniające tradycyjnie rozumiane leczenie. Nie jest to jednak do końca prawdą.
Rehabilitacja faktycznie bywa elementem wspierającym leczenie konwencjonalne, ale istnieją też sytuacje, w których jest jedynym skutecznym sposobem leczenia. Przykładem mogą być dolegliwości wynikające z nadaktywności lub nadmiernej bierności układu nerwowego, które można wyeliminować lub ograniczyć wyłącznie fizjoterapią.
2. Fizjoterapeuta – lekarz czy specjalista bez tytułu lekarza?
Fizjoterapeuta często jest utożsamiany z osobą bez tytułu lekarza. Jednak w praktyce może być różnie.
Zawód fizjoterapeuty jest samodzielnym zawodem medycznym. Jego wykonywanie wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu restrykcyjnych wymagań, ale nie należy do nich uzyskanie tytułu lekarza.
Niektórzy fizjoterapeuci są jednak lekarzami – ze studiami medycznymi i specjalizacjami lekarskimi w zakresie fizjoterapii czy rehabilitacji. Przykładem jest dr Angelika Wałach, która jest doktorem nauk medycznych.
3. Czy fizjoterapeuta może podejmować decyzje o sposobie leczenia?
Przyjęło się uważać, że fizjoterapeuta musi realizować zlecenia lekarza i nie może samodzielnie zmieniać terapii. W praktyce to podejście funkcjonuje głównie w publicznej służbie zdrowia, gdzie rehabilitant jest jedynie wykonawcą zaleceń lekarza.
W prywatnych gabinetach rehabilitacyjnych fizjoterapeuta ma dużą elastyczność. Może zdiagnozować problem zdrowotny, zalecić dodatkowe badania albo konsultację z innym specjalistą lub lekarzem, zaproponować program leczenia, a w końcu zrealizować terapię.
Pacjent trafiający od razu do dobrego fizjoterapeuty może być więc profesjonalnie leczony bez udziału lekarza. Fizjoterapeuta orientuje się w jednostkach chorobowych związanych z układem ruchu, co pomaga mu dobrać odpowiednie metody terapeutyczne i dostosować je do sytuacji pacjenta.
4. Fizjoterapia i fizykoterapia – czy to jest to samo?
Określenia „fizjoterapia” i „fizykoterapia” są bardzo często używane zamiennie. A tymczasem wcale nie są to synonimy.
Fizjoterapia to rehabilitacja ruchowa, która wykorzystuje zróżnicowane metody terapeutyczne, takie jak fizykoterapia, kinezyterapia, masaż leczniczy oraz trening funkcjonalny.
Fizykoterapia to zestaw technik fizjoterapeutycznych, które bazują na fizycznych bodźcach oddziałujących na organizm, np. prąd, ultradźwięki, pole magnetyczne, laser i temperatura.
5. Czy fizjoterapia wymaga zastosowania specjalistycznego sprzętu?
Rehabilitacja kojarzy się z wykorzystaniem różnych skomplikowanych urządzeń do magnetoterapii, ultradźwięków, elektroterapii itp. To jednak nie jest jedyna opcja.
Jedną z najskuteczniejszych metod terapii jest ruch – wykonywany w dowolnym miejscu; z terapeutą lub samodzielnie; w formie kinezyterapii, treningu funkcjonalnego, masażu leczniczego czy terapii manualnej. Inną metodą bez użycia sprzętu medycznego jest kinesiology taping, czyli specjalne plastry terapeutyczne. A nawet jeśli specjalistyczny sprzęt jest potrzebny, to nie musi być niedostępny dla pacjenta, bo mogą to być po prostu lampy do naświetlań, ciężarki, piłki czy rollery.
6. Czy kobiety w ciąży i połogu mogą korzystać z fizjoterapii?
To chyba najbardziej rozpowszechnione dwa błędne mity o rehabilitacji. Jedne pacjentki są przekonane, że fizjoterapia jest zabroniona w tym okresie, a inne wierzą, że wręcz przeciwnie – wszystkie zabiegi są dostępne i zalecane. Wątpliwości dotyczące szkodliwości terapii w ciąży i połogu warto rozwiać raz na zawsze.
Kobiety ciężarne mogą (a często nawet powinny) korzystać z całego wachlarza technik, metod oraz zabiegów, które pomagają przejść przez ten etap życia bez zbędnych cierpień i bez uszczerbku na zdrowiu.
Uważać należy jednak na niektóre formy fizykoterapii, szczególnie na wczesnym etapie ciąży (np. magnetoterapia, elektroterapia, laseroterapia, ultradźwięki). Dodatkowo, okolica brzucha nie może być poddawana intensywnym zabiegom i wymaga specjalnego traktowania od pierwszego po ostatni dzień ciąży.
By zapewnić bezpieczeństwo fizjoterapii w ciąży lub połogu, trzeba wybrać rehabilitanta z odpowiednim doświadczeniem w pracy z pacjentkami w ciąży / połogu oraz zadbać o współpracę fizjoterapeuty i lekarza ginekologa.
7. Kiedy należy rozpocząć rehabilitację pourazową?
Istnieje przekonanie, że rehabilitacji nie można rozpocząć natychmiast po urazie, zabiegu lub operacji, a także że nawet po dłuższym czasie od wystąpienia problemu zabiegi mogą być skuteczne.
W praktyce zaleca się, żeby rehabilitację rozpocząć jak najwcześniej, ale pod okiem specjalisty i z wykorzystaniem technik i metod dostosowanych do urazu, sytuacji oraz upływu czasu. Czas ma znaczenie, bo szybki powrót do ruchu ograniczy np. ryzyko wystąpienia skurczów czy wypracowania złych wzorców ruchu.
Przy niektórych dolegliwościach rehabilitacja po dłuższym czasie od urazu czy unieruchomieniu może okazać się pomocna, ponieważ zwiększa zakres ruchu albo poprawia komfort codziennego funkcjonowania. Nie warto jednak ryzykować powstania kolejnych urazów czy dolegliwości, odsuwając zbyt długo rehabilitację pourazową.
***
Masz pytania dotyczące fizjoterapii? Zapraszamy do kontaktu z rehabilitantami, lekarzami i personelem administracyjnym z poradni „Skuteczna Fizjoterapia”. Z przyjemnością pomożemy Ci lepiej zrozumieć i zaplanować Twoją rehabilitację.