Endoproteza stawu kolanowego to inaczej proteza wewnętrzna – sztuczny element składowy stawu kolanowego lub cały sztuczny staw kolanowy. Endoproteza jest wszczepiana w miejsce własnej tkanki wtedy, gdy uszkodzenie albo zwyrodnienie stawu uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności.
Operacja tego rodzaju jest nazywana endoprotezoplastyką, endoplastyką lub alloplastyką kolana. Zabieg polega na usunięciu uszkodzonych struktur w obrębie kolana i zastąpieniu ich protezą. Sztuczny element jest tak skonstruowany, by staw działał płynnie, a kość udowa i kość piszczelowa nie ocierały się o siebie. W konsekwencji tego rodzaju interwencji chirurgicznej zwiększa się komfort oraz zakres ruchu.
Endoproteza stawu kolanowego jest bardzo skutecznym rozwiązaniem, ale wymaga długiego pobytu w szpitalu, a następnie długotrwałej rekonwalescencji. Decydując się na tę operację, należy przygotować się także na konieczność przeprowadzenia serii zabiegów rehabilitacyjnych – zarówno przed, jak i po zabiegu.
Przygotowanie do operacji
Wykonywanie pierwszych ruchów po operacji wstawienia endoprotezy stawu kolanowego jest możliwe prawie od razu po zabiegu, ale powrót do aktywności wymaga wielu miesięcy ćwiczeń. Ważna jest więc fizjoterapia realizowana już przed zabiegiem chirurgicznym. Ma ona na celu:
- złagodzenie bólu towarzyszącego chorobie, by zminimalizować ilość przyjmowanych leków,
- zmniejszenie i ustabilizowanie wagi, by ograniczyć ryzyko powikłań i przyspieszyć odzyskiwanie sprawności po operacji,
- przygotowanie organizmu do unieruchomienia po zabiegu, by proces rekonwalescencji mógł przebiegać maksymalnie szybko i sprawnie,
- uzyskanie wiedzy na temat postępowania bezpośrednio po operacji, np. zapewnienie sobie odpowiedniej opieki po wyjściu ze szpitala, właściwe przygotowanie domu do życia z endoprotezą.
Usprawnianie po operacji
Sukces operacji i trwałość uzyskanych efektów w dużym stopniu zależą od leczenia pooperacyjnego oraz wdrożenia przez pacjenta odpowiednich zmian w stylu życia. Dlatego rehabilitacja pooperacyjna rozpoczyna się już dzień po zabiegu chirurgicznym i obejmuje:
- ćwiczenia stawu kolanowego – zarówno bierne, jak i czynne, sukcesywnie rozszerzane oraz intensyfikowane w miarę uzyskiwania postępów w leczeniu,
- trening funkcjonalny – nauka chodzenia, siadania czy podnoszenia ciężkich przedmiotów w taki sposób, by nie napinać i nie obciążać operowanej nogi,
- instruktaż – zestaw ćwiczeń do regularnego, samodzielnego wykonywania oraz wybór aktywności fizycznych polecanych dla osób po alloplastyce stawu kolanowego,
- edukacja – np. nauka chodzenia o kulach, wybór właściwego obuwia, zmiana stylu życia.