Płaskostopie to deformacja stopy polegająca na obniżeniu lub zaniku wysklepienia stopy. Podłużny łuk stopy jest wtedy spłaszczony tak, że cała lub prawie cała stopa jest oparta na podłożu. Jest to stan normalny tylko we wczesnym dzieciństwie, gdy łuk jest wypełniony tłuszczem. Więzadła stopy u dziecka z czasem powinny stawać się coraz mocniejsze i w konsekwencji wykształcić łuk.
Upośledzenie rozwoju stopy ujawnia się zazwyczaj między 8 a 16 rokiem życia. Jednak objawy choroby mogą zacząć występować również w późniejszym wieku.
Wyróżnia się dwa rodzaje płaskostopia:
- płaskostopie podłużne – charakteryzuje się obniżeniem łuku podłużnego stopy w taki sposób, że cała stopa dotyka podłoża,
- płaskostopie poprzeczne – objawiające się obniżeniem łuku poprzecznego stopy, co powoduje, że stopa jest szeroka i mało elastyczna.
Na płaskostopie cierpi największy odsetek osób uskarżających się na dolegliwości w obrębie stóp. Wystąpienie tej choroby nie jest jednak wyrokiem skazującym na problemy z chodzeniem, ból czy dyskomfort. W czasie konsultacji ortopedycznej lub konsultacji fizjoterapeutycznej można poznać skuteczne sposoby radzenia sobie z dolegliwościami oraz zapobiegania ich nasilaniu się.
Płaskostopie – przyczyny
Płaskostopie może powstać na skutek oddziaływania na stopę wielu różnych czynników, m.in.:
- wrodzona wiotkość więzadeł stopy,
- osłabienie lub uszkodzenie więzadeł, stawów i mięśni stopy,
- nadmierne obciążanie stopy, np. zajęcia wymagające wielogodzinnego stania, chodzenie w butach na wysokich obcasach,
- urazy, złamania i stany zapalne stawów stopy,
- nadwaga i otyłość.
Płaskostopie – objawy
Pierwszym objawem płaskostopia jest zmniejszenie lub zanik łuku stopy. Deformacja niesie ze sobą bóle i obrzęki stóp, łydek oraz kręgosłupa, problemy z chodzeniem, a także bolesne odciski na podeszwach stóp.
Płaskostopie poprzeczne może doprowadzić do zwyrodnień takich jak koślawy paluch czy palce młotkowate. Natomiast płaskostopie podłużne sprzyja rozwijaniu się stanów zapalnych torebek i więzadeł stopy.
Płaskostopie – diagnostyka
Płaskostopie można samodzielnie wykryć, stawiając mokrą stopę na suchej, płaskiej, lekko wchłaniającej wilgoć powierzchni, np. na papierowym ręczniku. Ślad zdrowej stopy ukazuje pustą przestrzeń między piętą a przodem stopy lub wąski pasek łączący piętę z przodem stopy na zewnętrznej krawędzi. Szeroki odcisk na całej długości stopy oznacza płaskostopie.
Stosunkowo rzadko ta metoda wskazuje jednak błędną diagnozę – wtedy, gdy mamy do czynienia z tzw. stopą płaską z giętym łukiem. Dlatego chorobę zawsze należy potwierdzić u lekarza ortopedy lub w czasie wizyty u fizjoterapeuty.
Płaskostopie – leczenie i fizjoterapia
Najlepszymi sposobami przeciwdziałania chorobie oraz jej leczenia są autoterapia oraz fizjoterapia:
- regularne ćwiczenia (np. turlanie piłeczki stopą, chodzenie na zewnętrznych krawędziach stopy),
- chodzenie boso po delikatnych, naturalnych podłożach (np. po piasku i trawie),
- używanie obuwia o szerokich czubkach i dłuższego niż stopa o około centymetr,
- stosowanie wkładek ortopedycznych dobranych przez lekarza lub fizjoterapeutę.
Stany patologiczne – wynikające np. z zaniedbań w dzieciństwie lub stojącej pracy, ale również z nieprawidłowego ustawienia lub rozrostu kości – wymagają czasem korekty chirurgicznej.