Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania schorzeniom kręgosłupa jest fizjoprofilaktyka, aktywność fizyczna oraz utrzymywanie prawidłowej wagi ciała. Jeżeli dojdzie do przeciążenia lub uszkodzenia kręgosłupa i pojawiają się dolegliwości chorobowe, specjaliści zalecają zastosowanie nieinwazyjnego leczenia zachowawczego (fizjoterapia, farmakoterapia).
Zdarzają się jednak sytuacje, gdy metody nieinwazyjne nie działają lub od razu po postawieniu diagnozy niezbędna jest interwencja chirurgiczna. W takich wypadkach – zarówno przed operacjami chirurgicznymi, jak i po zabiegach operacyjnych kręgosłupa – pacjent często jest kierowany na rehabilitację.
Przygotowanie do operacji
Rehabilitacja przed zabiegiem operacyjnym kręgosłupa obejmuje kilka kluczowych elementów:
- złagodzenie bólu, by pacjent mógł zmniejszyć ilość przyjmowanych leków przeciwbólowych,
- przygotowanie do unieruchomienia po operacji poprzez wzmocnienie mięśni głębokich kręgosłupa,
- edukacja dotycząca postępowania pooperacyjnego, np. nauka chodzenia o kulach czy nieobciążających kręgosłup sposobów kładzenia się do łóżka, siadania i wstawania z łóżka lub krzesła.
Usprawnianie po operacji
Rehabilitacja pooperacyjna ma zastosowanie zarówno w sytuacji, gdy operacja zakończyła się sukcesem i należy pomóc pacjentowi wrócić do codziennego życia, jak również wtedy, gdy pojawiły się nieoczekiwane powikłania, z którymi trzeba poradzić sobie bez kolejnych interwencji chirurgicznych. Wszystkie stany po zabiegach operacyjnych kręgosłupa wymagają wsparcia ze strony profesjonalnego fizjoterapeuty.
Leczenie po zabiegu bywa długotrwałe i odbywa się przy współpracy lekarza prowadzącego oraz fizjoterapeuty. Kręgosłup po zabiegu chirurgicznym jest wrażliwy na przeciążenia i uszkodzenia, należy się więc obchodzić z nim niezwykle umiejętnie. Dlatego stosowane po operacji techniki rehabilitacyjne zależą nie tylko od rodzaju zabiegu, stanu pacjenta, ale również od czasu, jaki upłynął od operacji.
Podejmowane po operacji działania rehabilitacyjne mają na celu:
- zmniejszanie bólu pooperacyjnego i obrzęków,
- stymulowanie gojenia i zabliźniania się rany pooperacyjnej,
- naukę prawidłowego leżenia oraz zmiany pozycji ciała w łóżku,
- stopniowe zwiększanie ruchomości,
- zwiększanie siły, elastyczności i sprawności mięśni,
- edukację w zakresie utrzymywania właściwej postawy ciała oraz prawidłowego wykonywania poszczególnych czynności w codziennym życiu.
By rehabilitacja pooperacyjna była skuteczna, zazwyczaj wymaga połączenia kilku technik fizjoterapii:
- fizykoterapii, która uśmierza ból oraz stymuluje organizm do zdrowienia za pomocą magnetoterapii, laseroterapii, elektroterapii oraz światłoterapii,
- masażu leczniczego, który mobilizuje siły witalne organizmu oraz stymuluje rozwój tkanki mięśniowej,
- kinezyterapii, która wzmacnia organizm dzięki zastosowaniu indywidualnie dobranych ćwiczeń fizycznych,
- treningu funkcjonalnego, który w postaci ćwiczeń i instruktażu przygotowuje pacjenta do powrotu do codziennego życia.