Rwa udowa jest chorobą neurologiczną kręgosłupa dotykającą odcinek lędźwiowy i krzyżowy. Dolegliwości chorobowe wywołuje ucisk na nerw udowy i rozwijający się przez to stan zapalny. Ból w rwie udowej promieniuje od lędźwi, przez uda i pośladki, do łydek, a nawet stóp.
W zależności od stopnia zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie, rwa ma różne nasilenie. Początek choroby może być powolny lub gwałtowny. Szybkość i intensywność zmian chorobowych zależy od stopnia zwyrodnienia chorej struktury, ogólnego stanu zdrowia oraz stylu życia pacjenta.
W tym schorzeniu korzenie nerwowe wychodzące z każdego segmentu kręgosłupa są stopniowo coraz bardziej uciskane przez zwyrodniałe struktury kręgu, krążka międzykręgowego, więzadła, guza nowotworowego i inne. Nie warto więc czekać na zaostrzenie objawów, tylko już po pierwszych symptomach udać się na konsultację ortopedyczną lub konsultację fizjoterapeutyczną.
Rwa udowa – przyczyny
Rwa udowa – podobnie jak rwa kulszowa czy rwa barkowa – pojawia się zazwyczaj w następstwie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, stanów zapalnych, infekcji i zmian nowotworowych. Gwałtowny ruch wywołujący rwę (np. dźwignięcie ciężkiego przedmiotu lub upadek) nie jest sam w sobie przyczyną choroby, a jedynie wywołuje nagły ból. Atak rwy może spowodować także np. niewystarczająca lub nieprawidłowo wykonywana aktywność fizyczna, siedzący tryb życia, nadwaga czy otyłość.
Rwa udowa – objawy
Ból charakterystyczny dla rwy udowej dotyka lędźwiowego i krzyżowego odcinka kręgosłupa. Promieniuje po przedniej części nogi oraz przyśrodkowej części łydki i stopy. W czasie ataku mogą wystąpić niedowłady, mrowienia, drętwienia, a także przykurcze. Pacjenci odczuwają też ból uda podczas zginania nogi w kolanie w pozycji leżenia na brzuchu.
W powolnym przebiegu choroby bolesność wrasta wraz z nasilaniem się stanu zapalnego. Z czasem dochodzi do bardzo uciążliwych dolegliwości bólowych – takich, które utrudniają lub uniemożliwiają normalne życie.
Przy nagłym ataku rwy udowej bóle są zazwyczaj bardzo silne, wręcz paraliżujące. Powodują, że ruch tułowiem jest praktycznie niewykonalny. Początkowe ostre dolegliwości powoli przechodzą w ból podostry i przewlekły.
Opisane wyżej objawy mogą być pomieszane. Ich występowanie zależy od stopnia i wielkości ucisku na dany segment nerwu lub na segmenty sąsiadujące.
Rwa udowa – diagnostyka
Rozpoznanie rwy udowej jest możliwe już w czasie badania ortopedycznego u lekarza ortopedy lub fizjoterapeuty. Często jest jednak dodatkowo potwierdzane specjalistycznymi badaniami obrazowymi:
- badanie RTG – ocena budowy kostnej kręgosłupa,
- tomografia komputerowa – ocena struktur kostnych w kręgosłupie,
- rezonans magnetyczny kręgosłupa – ocena stanu kości i tkanek miękkich wokół kręgosłupa,
- badanie elektromiograficzne – ocena stopnia uszkodzenia nerwu udowego.
Rwa udowa – leczenie i fizjoterapia
Leczenie rwy udowej często wymaga jedynie farmakoterapii oraz fizjoterapii. Leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozkurczające łagodzą objawy w ostrych fazach choroby. A zabiegi rehabilitacyjne oraz ćwiczenia gimnastyczne mają na celu uśmierzenie przewlekłego bólu oraz zatrzymanie zmian zwyrodnieniowych.
Najlepsze rezultaty w zachowawczym leczeniu rwy udowej osiąga się, łącząc fizykoterapię, kinezyterapię, masaże lecznicze oraz trening funkcjonalny. Szczególnie korzystnie działają zabiegi manualne i fizykalne (elektroterapia, światłoterapia, laseroterapia, magnetoterapia).
Gdy uporczywy ból nie przechodzi po zabiegach rehabilitacyjnych, odczuwane są przykurcze mięśni lub pojawiają się zaburzenia postawy lub chodu, wtedy prawdopodobnie konieczne będzie leczenie chirurgiczne.
Rwa udowa może niestety nawracać, dlatego bardzo ważnym elementem pracy fizjoterapeuty jest edukacja pacjenta. Rehabilitant wyjaśnia więc, jak zmienić głęboko zakorzenione nawyki, by zapobiec kolejnym atakom. A stosując instruktaż, pokazuje, w jaki sposób należy wykonywać zwykłe, codzienne ruchy.