Zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS) to choroba, której symptomy nie są zbyt przyjemne i obejmują przede wszystkim kończynę górną. Z pewnością nie należy ich ignorować, ponieważ mogą doprowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu. Bezpośrednią ich przyczyną są naczyniowe oraz nerwowe zaburzenia w obrębie wspomnianej kończyny.
Czym jest zespół górnego otworu klatki piersiowej?
Zespół górnego otworu klatki piersiowej to zespół objawów, które pojawiają się wraz z uciskiem struktur anatomicznych górnego obszaru klatki piersiowej na naczynia krwionośne bądź nerwy splotu barkowego. Jego objawy mogą być różne, w zależności od kilku czynników.
Zespół górnego otworu klatki piersiowej – objawy
Objawy zespołu górnego otworu klatki piersiowej zależą przede wszystkim od poziomu ucisku na żyłę podobojczykową, tętnicę, a także splot ramienny. Najczęściej występujące symptomy to:
- ból na obszarze kończyny górnej (barku, przedramienia, ramienia, palców IV i V),
- ból promieniujący do szyi i klatki piersiowej,
- bóle głowy,
- mrowienie,
- osłabienie ręki,
- zaburzenia czucia.
Czasem mogą wystąpić też symptomy żylne:
- zasinienie,
- obrzęki,
- utrata funkcji kończyn,
- utrudnienie ruchów precyzyjnych palcami.
Jeśli uciskowi poddane zostaną struktury tętnicze, mogą wystąpić następujące objawy:
- tętniak tętnicy podobojczykowej,
- zatorowość obwodowa,
- niedokrwienie.
Przyczyny zespołu górnego otworu klatki piersiowej
Można wyróżnić wiele czynników, które wpływają na pojawienie się zespołu górnego otworu klatki piersiowej:
- wady wrodzone i anomalie anatomiczne,
- niewłaściwa postawa ciała,
- urazy,
- nadmierny stres.
Do jego wystąpienia mogą doprowadzić również następujące dolegliwości:
- cieśń żebrowo-obojczykowa,
- pourazowe kostnienie,
- wyrośle chrzęstno-kostne,
- zakrzepy żyły podobojczykowej,
- zespół mięśnia pochyłego,
- uszkodzenia obojczyka,
- obecność żebra szyjnego,
- zwapniałe węzły szyjne,
- usidlenie nerwów.
- ucisk mięśnia piersiowego mniejszego.
Zespół górnego otworu klatki piersiowej – ćwiczenia
Poniżej opisujemy przykładowe ćwiczenia, które warto wykonywać przy zespole górnego otworu klatki piersiowej.
Ćwiczenie nr 1
Usiądź. Głowę cofnij do tyłu. Dłonią po stronie zdrowej chwyć za ucho. Ręką po stronie chorej chwyć za krzesło. Zbliż ucho do barku po stronie zdrowej, aż poczujesz subtelne uczucie ciągnięcia po stronie chorej. Pozostań w tej pozycji przez 10 sekund. Cały czas oddychaj spokojnie (wykonując wdech i wydech). Następnie nieco rozluźnij pozycję i ponownie pogłęb ruch.
Ćwiczenie nr 2
Połóż się na plecach i ułóż pod głową poduszkę. Ugnij nogi w stawach biodrowych i kolanowych. Umieść dłonie pod plecami. Wykonuj wdech, dociskając plecy na dłoni, przyciągając jednocześnie brodę do klatki piersiowej i nie unosząc głowy. Wykonaj wydech, a następnie rozluźnij pozycję.
Ćwiczenie nr 3
Połóż się na plecach i ułóż pod głową poduszkę. Ugnij nogi w stawach biodrowych i kolanowych. Ułóż dłonie pod obojczykiem po stronie chorej, bezpośrednio na skórze. Zacznij dłońmi przesuwać skórę do dołu ruchem ściągającym, w kierunku biodra po chorej stronie. Głową wykonaj ruch w górę, po skosie, w kierunku strony zdrowej. Pozostań w takiej pozycji przez 30 sekund.
Test na zespół górnego otworu klatki piersiowej
Aby rozpoznać zespół górnego otworu klatki piersiowej, fizjoterapeuci mogą przeprowadzić testy, takie jak:
- test Adsona – ma on na celu wywołanie utraty tętna na tętnicy promieniowej na skutek ucisku pęczka naczyniowego w górnym otworze klatki piersiowej,
- test Roosa – ma on spowodować uczucie niedokrwienia kończyn górnych poprzez odpowiednie ich ustawienie, które doprowadza do zamknięcia przepływu tętnicy podobojczykowej przy wykonywaniu ruchów otwierania i zaciskania rąk w tym samym czasie.
Oba testy stanowią dla fizjoterapeutów nieocenione narzędzia diagnostyczne.
Leczenie zespołu górnego otworu klatki piersiowej
Leczenie zespołu górnego otworu klatki piersiowej polega na rehabilitacji. Najczęściej wykorzystuje się tutaj zabiegi fizykoterapii oraz kinezyterapii. Jeśli chodzi o samą fizykoterapię, wykonuje się ją w celu zmniejszenia bólu oraz nadmiernego napięcia na obszarze odcinka szyjnego kręgosłupa oraz obręczy barkowej. Przygotowują one także chorą osobę na zastosowanie kinezyterapii. W tym przypadku indywidualnie dobiera się ćwiczenia oraz techniki terapeutyczne. Ważne jest to, że kinezyterapia stymuluje procesy naprawcze oraz przeciwdziała wtórnym zmianom.
Czasem zalecana jest również operacja przy zespole górnym otworu klatki piersiowej. Jest ona wskazana w przypadku wyraźnych ubytków neurologicznych zmian naczyniowych. Duże znaczenie ma też przyczyna choroby. Podczas zabiegu wykonuje się resekcję żebra szyjnego, usuwa się I żebro bądź przecina mięsień pochyły przedni.