Wiele problemów zdrowotnych występujących w okolicy twarzoczaszki wynika z zaburzeń w stawach skroniowo-żuchwowych, które pomaga wyleczyć rehabilitacja stomatologiczna.
Staw skroniowo-żuchwowy jest w szczególny sposób narażony na dysfunkcje. Jest bowiem jednym z najczęściej używanych przez człowieka stawów. Służy nam do mówienia, jedzenia, wyrażania emocji, a nawet oddychania.
To ten staw jest również obciążany przez bodaj najpopularniejszy negatywny czynnik towarzyszący nam we współczesnym świecie – stres. To właśnie stres jest najczęstszą przyczyną problemów z narządem ruchu twarzy. Powoduje m.in. długotrwałe napięcie mięśni, zaciskanie zębów oraz zgrzytanie zębami, a przez to prowadzi do zwyrodnień.
Jednak stosując odpowiednie leczenie, można znacząco ograniczyć lub w pełni usunąć dolegliwości. Ogromna większość dysfunkcji narządu żucia to odwracalne zmiany, które nie muszą obniżać jakości życia.
Co to jest rehabilitacja stomatologiczna?
Rehabilitacja stomatologiczna to kompleksowe działania lecznicze i terapeutyczne realizowane w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, mięśni narządu żucia oraz powiązanych z nimi narządów jamy ustnej i twarzoczaszki. Wszystkie te elementy tworzą układ, dzięki któremu jest możliwe mówienie, gryzienie, żucie, połykanie, a także oddychanie.
Gdy przestaje poprawnie działać choćby jedna część tego układu, wtedy znacząco pogarsza się funkcjonowanie w codziennych sytuacjach życiowych. Trudno jest mówić, jeść, a nawet wyrażać emocje. Wtedy niezbędna jest właśnie fizjoterapia stomatologiczna, której celem jest poprawa zdrowia oraz zwiększenie komfortu pacjenta przez:
- ograniczenie lub zlikwidowanie napięć, bólu, tarcia oraz trzasków,
- przywrócenie prawidłowej ruchomości stawu,
- ograniczenie ryzyka pojawienia się niepożądanych zmian w przyszłości.
Kto prowadzi rehabilitację stomatologiczną?
Choć rehabilitacja stomatologiczna zajmuje się przede wszystkim tkankami i stawami w okolicy twarzy, to często terapii poddawane są również stawy w kręgosłupie i miednicy. Dzieje się tak ze względu na to, że istnieją zależności między zmianami w stawach skroniowo żuchwowych a wadami postawy (skolioza), a nawet wadami stóp (płaskostopie).
To między innymi dlatego rehabilitacja stomatologiczna wymaga współpracy między kilkoma lekarzami o różnej specjalizacji. Zazwyczaj w skład zespołu zajmującego się pacjentem z tego rodzaju dolegliwościami wchodzą:
- stomatolog,
- protetyk,
- ortodonta,
- fizjoterapeuta.
Kiedy wskazana jest fizjoterapia stomatologiczna?
Fizjoterapia stomatologiczna powinna być zastosowana zawsze wtedy, gdy pojawiają się dolegliwości i zaburzenia czynności narządu żucia. O schorzeniu mogą świadczyć takie objawy jak:
- ból zębów, żuchwy, szczęki, jamy ustnej, twarzy lub głowy,
- trzaski i przeskakiwanie w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych,
- problemy z przełykaniem, żuciem, ziewaniem, otwieraniem i zamykaniem ust,
- szumy oraz przytykanie w uszach,
- łzawienie oczu oraz uczucie wysadzania gałki ocznej,
- odsłanianie się szyjek zębowych, pęknięcia szkliwa lub starcie zębów,
- wady zgryzu oraz wady postawy,
- urazy mechaniczne, np. w wyniku upadku, uderzenia lub wypadku samochodowego,
- zmiany zwyrodnieniowe,
- nowotwory,
- stany po operacjach w obrębie narządu żucia.
Na konsultację fizjoterapeutyczną warto udać się również, gdy wykonywane są czynności lub pojawiają się zachowania zwiększające ryzyko problemów z narządem żucia. Może to być między innymi:
- noszenie aparatu ortodontycznego,
- zaciskanie zębów,
- zgrzytanie zębami,
- nawykowe żucie gumy,
- obgryzanie paznokci.
O czym mogą świadczyć tego rodzaju objawy?
Zaburzeń czynności narządu żucia jest bardzo wiele. A ze względu na to, że są niespecyficzne, łatwo mogą być pomylone z innymi schorzeniami – m.in. migreną czy zapaleniem ucha.
Konieczne jest więc skonsultowanie obserwowanych u siebie dolegliwości ze specjalistą, np. lekarzem fizjoterapeutą. Oto zaledwie kilka dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego, które weźmie pod uwagę lekarz stawiający diagnozę:
- zapalenie torebki stawowej,
- zwłóknienie torebki stawowej,
- zapalenie błony maziowej,
- zapalenie stawów lub ścięgien,
- przewlekłe napięcie mięśni,
- ograniczony lub nadmierny zakres ruchomości w stawie,
- przemieszczenia lub zwyrodnienia krążka stawowego,
- stany po operacji w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego.
Na czym polega fizjoterapia stomatologiczna?
Po zgłoszeniu się do fizjoterapeuty, najpierw musi zostać postawiona diagnoza. Specjalista przeprowadza więc wywiad na temat objawów, historii choroby oraz współistniejących schorzeń. Następnie bada pacjenta – np. ocenia ruchomość stawów, poprawność zgryzu, wygląd jamy ustnej, napięcie mięśni oraz stan w obrębie kręgosłupa i miednicy. A w razie potrzeby kieruje na specjalistyczne badania (np. RTG czy tomografię komputerową).
Dopiero znając diagnozę, lekarz może zaproponować pacjentowi konkretne leczenie. Wskazuje wtedy możliwe do osiągnięcia cele. Proponuje najskuteczniejsze w danej sytuacji metody. A także uzgadnia z pacjentem zakres, harmonogram, częstotliwość i koszt zabiegów.
Właściwa rehabilitacja stomatologiczna obejmuje wiele metod i technik. Program terapeutyczny zawsze musi być dostosowany do indywidualnej sytuacji pacjenta, jego dolegliwości oraz zaawansowania schorzenia. W czasie leczenia i fizjoterapii zazwyczaj wykorzystuje się:
- terapię manualną – mogą to być np. masaże twarzy i głowy, nowoczesne techniki terapii tkanek miękkich na zewnątrz i wewnątrz ust, techniki mięśniowo-powięziowego rozluźniania mięśni, techniki manipulacyjne w stawach skroniowo-żuchwowych, kręgosłupa i miednicy,
- kinezyterapię, czyli terapię ruchem – mogą to być m.in. ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz ćwiczenia zwiększające ruchomość w stawach, najczęściej są wykonywanie nie tylko w okolicy żuchwy, ale również w części kręgosłupa szyjnego i piersiowego,
- fizykoterapię – najbardziej skutecznymi zabiegami są jonoforeza, laseroterapia oraz ultradźwięki (wszystkie one działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie),
- fizjoprofilaktykę – zestaw zaleceń i ćwiczeń do samodzielnego wykonywania, które m.in. wzmacniają mięśnie oraz poprawiają stan receptorów czucia.
Od czego zacząć, gdy odczuwasz dolegliwości?
Jeśli czujesz ból lub dyskomfort w okolicy twarzy, zapraszamy Cię na konsultację fizjoterapeutyczną u naszego doświadczonego lekarza. W czasie wizyty lekarz postawi diagnozę oraz zaproponuje sposoby leczenia.
Pamiętaj, że ból nie musi Ci towarzyszyć przez całe życie. W poradni „Skuteczna Fizjoterapia, Dr Wałach” wiemy, jak walczyć z bolesnością i schorzeniami narządu żucia.