Zima to okres sprzyjający urazom, w tym złamaniom oraz skręceniom. Nie trzeba udawać się na stok, aby ulec wypadkowi – czasem wystarczy wyjść na oblodzony chodnik. O upadek nietrudno zwłaszcza wtedy, gdy lód jest ukryty pod śniegiem, a jest tak dosyć często. Jak sobie radzić w takich sytuacjach? I kiedy jest konieczna konsultacja z lekarzem? Odpowiadamy.
Wskazówki przydatne w przypadku zimowych urazów
Każdy zimowy uraz ma trochę inne przyczyny i wymaga indywidualnego podejścia. Poniżej opisujemy, co jest istotne w przypadku każdego z jego rodzajów.
Stłuczenia
Stłuczenia powstają najczęściej wtedy, gdy próbujemy zamortyzować upadek. W przypadku urazu tego typu można, na szczęście, samemu sobie pomóc. Pierwszą rzeczą, o jakiej powinniśmy pamiętać, jest schładzanie. Polecamy w takich sytuacjach przyłożyć do stłuczonego miejsca lód w woreczku, najlepiej owiniętymw bawełnianą ściereczkę (aby nie odmrozić skóry). Bez problemu możesz skorzystać też z sprayów schładzających lub gotowych kompresów, które dostaniesz w niemal każdym sklepie medycznym.
Warto pamiętać, iż mimo że stłuczenia są stosunkowo niegroźne, mogą doprowadzić do bólu, obrzęków, podskórnych krwiaków oraz ograniczenia ruchomości danego stawu lub mięśnia. Jeśli pojawią się krwiaki, po kilu dniach można zamiast okładów schładzających zastosować rozgrzewające (i np. wykorzystać w tym celu termofor). Wówczas szybciej one znikną.
Skręcenia
Skręcenia powstają w większości przypadków podczas jazdy na nartach oraz innych aktywności zimowych. Najczęściej dotyczą one stawu skokowego lub kolanowego i wywołują objawy w postaci obrzęków, silnego bólu, a nawet i krwiaka. Na początku najlepiej jest unieruchomić wszystkie kości tworzące staw, np. przy pomocy stabilizatora lub elastycznej opaski. Następnie, podobnie jak i w przypadku stłuczeń, skręcony staw dobrze jest schłodzić. W sytuacji, gdy występują problemy z ruchami w stawie, najlepiej jest się udać do lekarza.
Pamiętaj, że ostrych skręceń nie można bagatelizować, ponieważ po jakimś czasie mogą powrócić problemy związane z tego typu urazem. Nawet gdy trudności związane z poruszaniem się znikną, więzadła mogą wygoić się w rozluźnieniu, co oznacza, że w przyszłości może dojść do przewlekłej niestabilności, kolejnych skręceń, a nawet przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych.
Zwichnięcia
Do zwichnięć dochodzi głównie wtedy, gdy próbujemy na lodzie złapać równowagę – wówczas urazom ulega przede wszystkim staw skokowy. Tego typu urazy powstają również w wyniku upadku na ręce – w takiej sytuacji dochodzi do zwichnięć nadgarstka. Warto zaznaczyć, że o zwichnięciach możemy mówić wtedy, gdy kości, które tworzą dany staw, tracą ze sobą styczność.
W takiej sytuacji na początku warto schłodzić staw, jednak przypadku tego typu urazów konieczna jest jak najszybsza pomoc specjalisty. Pomoże on w repozycji stawu – w przeciwnym razie ruchy w jego obrębie nie będą możliwe do wykonania. Zaproponuje on też dalsze leczenie, a w razie potrzeby zaproponuje również rehabilitację. Jeśli okaże się, że aparat więzadłowy wraz z torebką stawową, jest mocno uszkodzony, lekarz może unieruchomić kończynę. Przyda się tutaj także szybka wizyta u fizjoterapeuty.
Złamania
Złamania często następują na stoku. Jeśli podejrzewasz u siebie złamanie kończyny, najlepiej zadzwoń po pomoc pod numer 999 (bezpośrednio na pogotowie) lub 112 (na numer telefonu alarmowego). Czujesz, że doszło do wybicia palca lub złamania ręki? W takiej sytuacji spróbuj zdjąć pierścionki, zegarek, jak również bransoletki. Podejrzewasz, że złamaniu uległa noga? Postaraj się zdjąć buta, rozpiąć zamek i poluzować sznurówki.
Podczas czekania na karetkę możesz robić okłady ze śniegu – pomogą Ci one zmniejszyć ból i opuchliznę. Jeżeli jednak doszło do otwarcia rany, nie wykonuj na niej okładów, ponieważ może dojść wówczas do zakażenia. Dobrze jest także zabezpieczyć ranę i nie dopuścić do jej zabrudzenia. Jeśli dysponujesz suchym i sterylnym opatrunkiem, wykorzystaj go. Pamiętaj, aby nie stosować w tym przypadku żadnych maści.
Zadbaj również o to, aby ograniczyć poruszanie złamaną kończyną i unieruchomić dane miejsce wraz z sąsiadującymi stawami. Najlepiej do tego wykorzystać długi i sztywny przedmiot, np. deskę, kij lub szynę. Jeśli masz taką możliwość, możesz też przywiązać złamaną nogę do zdrowej (jeśli urazowi uległa kończyna dolna).
Jak pomóc osobom, które uległy upadkowi?
Jeśli dojdzie do kontuzji (np. na stoku), należy od razu zadzwonić po karetkę i przenieść osobę, która uległa urazowi, w bezpieczne miejsce. Jeżeli nie jest to możliwe, trzeba odpowiednio zabezpieczyć miejsce wypadku, aby nie doprowadzić do kolejnego. W sytuacji, gdy dana osoba jest w stanie się poruszać, najlepiej udać się z nią bezpośrednio na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR).