Rehabilitacja onkologiczna (inaczej onkorehabilitacja) jest ważnym elementem procesu terapii nowotworów – niezależnie od rodzaju, zaawansowania i fazy choroby. Wsparcie fizjoterapeutyczne i psychoterapeutyczne ma uzasadnienie medyczne zarówno podczas leczenia, jak również w stosunku do osób wyleczonych oraz w okresie terminalnym.
Dlaczego rehabilitacja onkologiczna jest tak ważna?
Nowotwory złośliwe są obecnie niezwykle częstym problemem zdrowotnym. Przebieg choroby i specyfika jej leczenia powodują, że u pacjentów występuje wiele zmian w funkcjonowaniu organizmu oraz w sferze psychiki. Pojawia się osłabienie i zmęczenie, obniża się sprawność ruchowa, zmienia się funkcjonowanie narządów i układów, stres wywołuje zaburzenia emocjonalne takie jak lęk czy depresja, a bieżące problemy mogą prowadzić do kolejnych dysfunkcji i zmian zwyrodnieniowych.
Skuteczną pomocą w radzeniu sobie ze skutkami nowotworów i inwazyjnymi metodami ich leczenia jest rehabilitacja onkologiczna. Składają się na nią procesy terapeutyczne mające na celu przywrócenie sprawności fizycznej oraz psychicznej pacjenta, a w konsekwencji umożliwienie mu powrotu do samodzielności w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym.
Przed rozpoczęciem walki z nowotworem, onkorehabilitacja przygotowuje chorego do procesu leczenia. Ma na celu minimalizowanie bolesności oraz ryzyka związanego z powstaniem zakrzepicy, obrzęków czy zaburzeń układu ruchu. W trakcie leczenia onkologicznego, rehabilitacja ma zarówno cel profilaktyczny (zapobieganie potencjalnym powikłaniom), jak również leczniczy (przywracanie sprawności psychofizycznej). Zaś pacjenci w terminalnym okresie choroby nowotworowej korzystają z niej w celu paliatywnym, czyli aby poprawić jakość życia przez łagodzenie objawów.
Na czym polega onkorehabilitacja?
W rehabilitacji onkologicznej stosuje się wiele metod i technik. Duża część z nich skupia się na fizjoterapii, czyli oddziaływaniu na układ ruchu, ale ważne są również terapie skupione na psychice i samopoczuciu pacjenta. Tylko podejście holistyczne – łączące oddziaływanie na ciało, emocje i umysł – może przynieść pożądane długofalowe rezultaty.
Ćwiczenia
Ruch jest kluczową częścią rehabilitacji onkologicznej. Pozwala m.in. usprawnić stawy, wzmocnić mięśnie, zwiększyć wydolność organizmu, poprawić odporność i samopoczucie. Najbardziej wskazana jest kinezyterapia i regularna samodzielna aktywność fizyczna w postaci np. gimnastyki, spacerów, pływania czy jazdy na rowerze.
Fizykoterapia
Istnieje wiele kontrowersji wokół zastosowania fizykoterapii w leczeniu pacjentów onkologicznych. Badania wskazują jednak, że działania z obszarów magnetoterapii, laseroterapii, hydroterapii, elektroterapii i światłoterapii mogą skutecznie i bezpiecznie pomagać chorym na nowotwory radzić sobie z obrzękami, bliznami, wysiękami, stanami zapalnymi oraz urazami. Trzeba jednak zachować daleko posuniętą ostrożność – np. w wypadku niektórych nowotworów (np. białaczka, chłoniak), a także w stosunku do metod o silnym oddziaływaniu na organizm (np. sauna czy krioterapia całego ciała).
Masaże lecznicze
Stymulacja organizmu przez masaże lecznicze odpowiednie dla osób chorych na nowotwory (np. drenaż limfatyczny) prowadzi do lepszego krążenia krwi oraz zapobiega gromadzeniu się limfy i obrzękom. Masaże powinny być jednak wykonywane przez fizjoterapeutę z doświadczeniem z pacjentami nowotworowymi oraz zasadniczo nie powinny być stosowane w obszarze zmienionym chorobowo lub poddawanym leczeniu.
Kinesiology Taping
Specjalne plastry do kinesiotapingu, które są naklejane w obszarach dolegliwości, umożliwiają skuteczną walkę m.in. z bólem oraz obrzękami. Ostrożności wymaga jednak zastosowanie tej metody obok miejsc, w których jest lub był zlokalizowany nowotwór albo jest lub było prowadzone leczenie.
Psychoterapia
Spotkania z psychoterapeutą, psychoedukacja, ćwiczenia oddechowe, relaksacja oraz terapie grupowe mają ogromny pozytywny wpływ na efekty leczenia pacjentów onkologicznych. Nie tylko poprawiają samopoczucie, ale przez pozytywne nastawienie wspierają również cały proces leczenia.
***
Aby leczenie nowotworu mogło przynieść efekty, należy wesprzeć je rehabilitacją onkologiczną – zarówno fizjoterapią, jak i psychoterapią. Dlatego w poradni rehabilitacyjnej „Skuteczna Fizjoterapia” stosujemy podejście holistyczne. Oznacza to, że leczymy pacjenta, a nie problem zdrowotny. W proces terapii zaangażowany jest fizjoterapeuta, psychoterapeuta, a nierzadko również rodzina pacjenta. Wspólnie stawiamy sobie za cel zmniejszenie dolegliwości, minimalizowanie negatywnych skutków choroby i leczenia, a także przywrócenie sprawności psychofizycznej po zakończeniu leczenia.