Ciąża jest trudnym okresem w życiu kobiety. Często występują wtedy bóle i inne dolegliwości, które wynikają z gwałtownych zmian hormonalnych oraz anatomicznych. Nawet zwykłe, codzienne czynności – takie jak stanie, siedzenie, spanie, chodzenie czy praca – stają się wyzwaniem.
Kobiety nie są jednak skazane na wszystkie te problemy. Istnieje wiele skutecznych metod przeciwdziałania niepożądanym zmianom i objawom. Fizjoterapia w ciąży to wąska dziedzina rehabilitacji, której nadrzędnym celem jest właśnie profilaktyka, diagnoza oraz leczenie dolegliwości związanych z okresem oczekiwania na poród.
Coraz więcej lekarzy zaleca kobietom fizjoterapię, i to już na wczesnych etapach ciąży. Odpowiednio szybkie rozpoczęcie terapii oraz wykorzystanie dozwolonych podczas ciąży i indywidualnie dobranych metod ma ogromny wpływ na zdrowie oraz samopoczucie kobiety. A przez to oddziałuje na całe jej życie, a także na życie jej partnera oraz dzieci.
Ciąża nie musi boleć i wiązać się z uciążliwymi dolegliwościami
Prawie każda kobieta uskarża się w czasie ciąży na jakieś dolegliwości. Najczęściej zgłaszane problemy dotyczą:
- układu moczowego i układu płciowego (m.in. wysiłkowe nietrzymanie moczu, obniżenie narządu rodnego, zaparcia, nietrzymanie gazów),
- narządu ruchu (m.in. bóle kręgosłupa, miednicy, nóg, szyi, barków oraz stawów, rwa kulszowa),
- tkanek miękkich (m.in. obrzęki limfatyczne rąk i nóg, drętwienie oraz mrowienie w palcach).
Mimo, że bolesność i dyskomfort podczas ciąży bywają dotkliwe, to zdarza się, że wystarczy dosłownie kilka zabiegów fizjoterapeutycznych, by je wyeliminować lub zmniejszyć. Celem fizjoterapii w ciąży nie jest jednak wyłącznie walka z bólem.
W efekcie edukacji przyszłych mam przez fizjoterapeutów oraz dzięki zastosowaniu odpowiednich zabiegów można osiągnąć wiele pozytywnych rezultatów:
- ogólne usprawnianie przebiegu ciąży, porodu i połogu,
- zmniejszenie bolesności w obrębie mięśni i stawów,
- złagodzenie objawów i dolegliwości związanych z ciążą,
- wzmocnienie mięśni oraz zwiększenie zakresu ruchu,
- wymodelowanie sylwetki i ustabilizowanie postawy,
- przygotowanie do porodu, połogu oraz powrotu do sprawności sprzed ciąży,
- poprawa funkcjonowania układu oddechowego i krwionośnego.
Fizjoterapia w ciąży – polecane zabiegi, metody i techniki
W wypadku kobiet w ciąży fizjoterapeuta może wykorzystywać szeroki wachlarz technik, metod oraz zabiegów, które pomagają przejść przez ten etap życia bez zbędnych cierpień i bez uszczerbku na zdrowiu. By zapewnić bezpieczeństwo terapii, warto wybrać rehabilitanta z odpowiednim doświadczeniem w pracy z pacjentkami w ciąży oraz zadbać o współpracę lekarza ginekologa i fizjoterapeuty.
Profilaktyka
Najważniejsza jest profilaktyka. W czasie fizjoprofilaktyki kobiety mają okazję poszerzyć swoją wiedzę na temat ciąży, porodu i połogu – między innymi od strony funkcjonowania i zmian zachodzących w obrębie układu ruchu. Rehabilitant może np. wyjaśnić, co warto robić, a czego należy unikać podczas ciąży, by ta była bezpieczna i niezbyt uciążliwa.
Aktywność fizyczna
Ciąża wiąże się z przybieraniem na wadze oraz częściowym ograniczeniem sprawności. Zmienia się punkt ciężkości w organizmie kobiety, co ma wpływ na jej sylwetkę i komfort ruchu. Z fizjoterapeutą warto pracować np. nad redukcją, a następnie utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Gdy nie istnieją przeciwwskazania medyczne, fizjoterapeuta poleci na pewno umiarkowaną aktywność fizyczną – np. basen oraz spacery.
Ważnym elementem fizjoterapii w ciąży jest również utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Rehabilitanci powinni zadbać więc o odpowiednio wczesną profilaktykę i nauczyć przyszłe mamy m.in., jak powinny pracować, chodzić, stać, siadać czy leżeć. Pomocny jest w tym wypadku trening funkcjonalny ukierunkowany na specyficzne wyzwania stojące przed ciężarnymi.
W okresie ciąży bardzo polecana jest kinezyterapia, czyli ćwiczenia fizyczne. Powinny być one dostosowane do możliwości oraz potrzeb każdej indywidualnej kobiety z osobna. Odpowiednio dobrane zestawy ćwiczeń mogą m.in. pobudzić układ krążenia, rozluźnić napięte tkanki, wzmocnić mięśnie, zmniejszyć dolegliwości bólowe, zwiększyć wydolność mięśni dna miednicy oraz przygotować ciało do porodu i połogu.
Zabiegi manualne
Mimo popularnego, ale błędnego, przekonania o szkodliwości masażu w ciąży, kobiety ciężarne mogą (a często nawet powinny) korzystać z masażu leczniczego. Może on mieć formę np. masażu relaksacyjnego, limfatycznego albo punktowego. Warto jednak pamiętać o tym, że okolica brzucha nie może być poddawana intensywnym zabiegom i wymaga specjalnego traktowania od pierwszego po ostatni dzień ciąży.
Fizjoterapia w ciąży często wykorzystuje techniki manualne. Ich celem jest m.in. poprawa ruchomości stawów, rozluźnienie więzadeł, poprawa stabilizacji ciała, redukowanie zbyt dużego przodopochylenia miednicy, a także rozluźnienie mięśni. Tego rodzaju terapia jest polecana szczególnie w sytuacji rozejścia spojenia łonowego, do którego dochodzi czasem już w drugim trymestrze ciąży.
Skuteczną pomocą w walce z dolegliwościami bólowymi jest też ciążowy kinesiology taping. Specjalne taśmy są naklejane przez fizjoterapeutę w kluczowych okolicach. Przykładowo, taśmy w obrębie kręgosłupa pomagają utrzymać właściwą postawę, a taśmy na kończynach dolnych zapobiegają skurczom łydek.
***
Skuteczna fizjoterapia w ciąży to zapobieganie problemom zdrowotnym oraz leczenie dolegliwości, które wpływają na komfort oraz zdrowie zarówno pacjentki, jak i jej nienarodzonego dziecka. Praca na mięśniach, stawach i powięziach podczas ciąży jest bezpieczna, ale musi być wykonywana przez eksperta.
W naszej poradni rehabilitacyjnej stawimy sobie za cel pomaganie kobietom w ciąży efektywnie i bezpiecznie. Posiadamy odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczanie, by zapewnić im fachową opiekę fizjoterapeutyczną na tym ważnym etapie życia. Chętnie też dzielimy się naszą wiedzą i odpowiadamy na wszystkie pytania naszych pacjentek.