Po operacjach i niektórych urazach na całe życie pozostają nam blizny. Warto o nie zadbać na jak najwcześniejszym etapie gojenia i zdecydować się na rehabilitację blizny nawet jeszcze przed wyjęciem szwów, aby nie była to pamiątka mało estetyczna i powodująca przykre dolegliwości.
Czym są blizny?
Blizny są to zmiany skórne, które powstają, gdy w miejscu uszkodzenia lub ubytku skóry właściwej tworzy się tkanka łączna włóknista. Tworzą się w miejscach, w których dochodzi do przerwania ciągłości skóry właściwej z powodu urazu, operacji lub oparzenia. Od zdrowej skóry różnią się zarówno wyglądem (kolor, faktura, struktura tkanki), jak również funkcjonalnością (elastyczność, wytrzymałość).
Dlaczego leczenie blizny jest tak ważne?
Blizny powstają podczas naturalnego procesu gojenia się rany, który prowadzi do połączenia się uszkodzonych tkanek. Kluczowym budulcem w tym wypadku jest kolagen, który co prawda zapewnia wytrzymałość, ale w procesie narastania tworzy nieregularnie rozmieszczone włókna. W miejscu wcześniejszej gładkiej, zdrowej skóry powstaje nowa chaotyczna struktura, która czasem wbudowuje się między mięśnie, powięzi oraz ścięgna.
Blizny nie można więc rozpatrywać jako zagadnienia wyłącznie estetycznego, ale przede wszystkim zdrowotnego i funkcjonalnego. Ze względu na swoją budowę oraz ucisk pobliskich tkanek, blizny mogą powodować takie powikłania, dysfunkcje i dolegliwości jak:
- bliznowacenie,
- blizny przerostowe,
- zaburzenia czucia,
- ograniczenie ruchomości,
- zaburzenia postawy ciała,
- uciążliwe przykurcze mięśniowe,
- zaburzenie propriocepcji,
- bolesne zrosty wewnętrzne.
Ryzyko związane z powstawaniem blizn można zminimalizować jedynie przez kompleksową rehabilitację blizny – zarówno świeżej, jak i na wszystkich etapach procesu gojenia. Co istotne, leczenie blizny wymaga pomocy profesjonalnego rehabilitanta oraz regularnej pracy własnej.
Kiedy potrzebna jest rehabilitacja blizny?
Ślad na skórze może zostać nawet w wypadku niewielkiego zadrapania, wypadku czy oparzenia. Zazwyczaj takie małe zmiany nie wymagają leczenia, ponieważ ani nie są uciążliwe podczas codziennego funkcjonowania, ani nie powodują dyskomfortu z powodów estetycznych.
Zupełnie inaczej wygląda to w sytuacjach wymienionych poniżej. Rehabilitacja blizny jest nie tylko polecana, ale często wręcz nieodzowna m.in. po:
- interwencji chirurgicznej (również metodą laparoskopową),
- cesarskim cięciu,
- zabiegu ginekologicznym,
- złamaniu otwartym,
- mastektomii,
- poważnym urazie,
- rozległym oparzeniu.
Kiedy należy rozpocząć leczenie blizny?
Najbardziej polecanym podejściem jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia blizny – do siedmiu dni od uszkodzenia skóry lub interwencji chirurgicznej. W tym okresie rehabilitacja obejmuje zabiegi wokół blizny, które mają na celu poprawienie ukrwienia tkanki oraz zmniejszenie opuchlizny. Wymaga to jednak uwagi i ostrożności, aby nie doprowadzić do przerostu tkanek oraz powstawania zrostów.
Pracę bezpośrednio z blizną można rozpocząć dopiero po całkowitym zagojeniu się rany, co może stwierdzić lekarz prowadzący, zazwyczaj po 3-4 tygodniach od powstania blizny. Leczenie blizny na tym etapie może składać się z wielu uzupełniających się działań oraz zabiegów.
Ostatnią fazą jest rehabilitacja blizny w dłuższym okresie. Gdy jest to już całkowicie bezpieczne, w proces leczenia można włączyć nawet takie terapie jak masaż głęboki czy rozluźnianie mięśniowo-powięziowe.
Na czym polega rehabilitacja blizny?
Zabiegi wchodzące w skład procesu rehabilitacji blizny są zawsze dobierane indywidualnie i zależą m.in. od etapu gojenia, stanu i wielkości blizny, a także wrażliwości tkanki na dotyk. Do najpopularniejszych i najbardziej skutecznych metod należą:
Fizykoterapia
Do leczenia blizn bardzo często wykorzystuje się fizykoterapię, która przyspiesza gojenie, usprawnia krążenie, zwiększa ruchomość i elastyczność tkanki, redukuje ból oraz zapobiega powstawaniu zrostów. Do najskuteczniejszych zabiegów fizykalnych należą: laseroterapia, magnetoterapia, jonoforeza oraz ultradźwięki.
Mobilizacja blizny
Mobilizacja blizny odbywa się przez terapię manualną, masaże lecznicze oraz automasaże. Zabiegi polegają na wykonywaniu ściśle określonych ruchów skórą (albo przez rehabilitanta, albo przez samego pacjenta). W wypadku samodzielnej pracy pacjenta, bardzo ważne jest otrzymanie instruktażu od lekarza lub fizjoterapeuty, jak bezpiecznie pracować z blizną.
Mobilizacja blizny może być przeprowadzona tylko po całkowitym zagojeniu się rany. Działania tego rodzaju prowadzą do zwiększenia ruchomości skóry, zmniejszenia bolesności, poprawy elastyczności i ukrwienia tkanki oraz redukcji zrostów.
Kinesiology Taping
Wykorzystując do rehabilitacji blizny kinesiotaping, można osiągnąć np. większą ruchomość i elastyczność tkanki. Technika ta jest jednak możliwa do zastosowania dopiero po całkowitym zasklepieniu rany. Polega ona na naklejaniu w odpowiednich miejscach na skórze specjalnych plastrów terapeutycznych, tzw. kinesiology tapes.
***
Planujesz zabieg chirurgiczny lub masz bliznę, którą trzeba rehabilitować?
Umów się na wizytę w poradni „Skuteczna Fizjoterapia”, aby jak najszybciej rozpocząć profesjonalne i kompleksowe leczenie blizny!